Από 1 Οκτωβρίου δηλώσεις συγκομιδής για ελαιόκαρπο, η διαδικασία και τα πρόστιμα, μαζί και το Ελαιοκομικό Μητρώο.
Στο ΦΕΚ (Β’ 1749) δημοσιεύτηκε η τετρασέλιδη Υπουργική Απόφαση με την οποία θεσπίζεται το πλαίσιο για την εφαρμογή του συστήματος υποβολής δηλώσεων συγκομιδής ελαιοκάρπου. Στην Απόφαση αυτή περιλαμβάνεται επίσης και το πλαίσιο με το οποίο θα λειτουργήσει το Ελαιοκομικό Μητρώο, στο οποίο θα διατηρούνται τα δεδομένα από τις δηλώσεις συγκομιδής ελαιοκάρπου. Κάπως έτσι, μπαίνουν οι βάσεις ώστε επιτέλους ο ελληνικός κλάδος να μάθει πόσο παράγει.
Σύμφωνα με το ΦΕΚ, θα δημιουργηθεί ηλεκτρονική εφαρμογή, στην οποία θα υποβάλλονται για κάθε «ελαιοκομικό» έτος από την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους μέχρι και την 31η Μαΐου του αμέσως επόμενου έτους. Οι ημερομηνίες είναι αποκλειστικές και η παραβίαση της καταληκτικής ημερομηνίας επισύρει την επιβολή προστίμου, αρχής γενομένης από την 1η Οκτωβρίου 2026. Δίνεται λοιπόν χρονικό περιθώριο ενός έτους ώστε να συμμορφωθεί η αγορά με τα νέα δεδομένα (βλ. παρακάτω).
Η διαδικασία της δήλωσης συγκομιδής από 1 Οκτωβρίου
Όλοι οι νόμιμοι κάτοχοι ελαιοτεμαχίων είναι υπόχρεοι δήλωσης συγκομιδής ελαιοκάρπου. Ο υπόχρεος ελαιοπαραγωγός εισέρχεται στην ψηφιακή υπηρεσία «Δήλωση Συγκομιδής Ελιάς» μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr- ΕΨΠ) με τη χρήση των κωδικών Taxisnet. Η δήλωση συγκομιδής γίνεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής από τον παραγωγό και την ολοκλήρωση της παράδοσης του νωπού ελαιοκάρπου στο ελαιοτριβείο ή στη μονάδα επεξεργασίας – μεταποίησης επιτραπέζιας ελιάς. Να σημειωθεί πως η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής είναι υποχρεωτική ακόμη και όταν η παραγωγή είναι μηδενική και επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης.
Πριν την οριστική υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής επιβεβαιώνονται τα στοιχεία που εμπεριέχονται σε αυτές όσον αφορά στις καλλιεργούμενες εκτάσεις, καλλιεργούμενες ποικιλίες και στις αποδόσεις των ελαιοτεμαχίων. Πριν την υποβολή της δήλωσης συγκομιδής, όπου απαιτείται, γίνεται επικαιροποίηση των στοιχείων της ελαιοκομικής εκμετάλλευσης, ύστερα από αίτημα του ελαιοπαραγωγού, όπως αυτά είναι καταχωρισμένα στο «Ελαιοκομικό Μητρώο». Την ευθύνη για την ορθή υποβολή της δήλωσης συγκομιδής φέρουν οι υπόχρεοι ελαιοπαραγωγοί, ενώ ο έλεγχος και η επαλήθευση των στοιχείων τους πραγματοποιείται από τις αρμόδιες ΔΑΟΚ.
Για τη συμπλήρωση και υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής, στα τιμολόγια/δελτία παραλαβής κατά την παραλαβή του ελαιοκάρπου από τις ελαιοκομικές επιχειρήσεις, (ελαιοτριβεία, μονάδες επεξεργασίας επιτραπέζιας ελιάς) αναγράφονται τα παρακάτω στοιχεία:
α) Το ονοματεπώνυμο και το ΑΦΜ του ελαιοκαλλιεργητή,
β) η ποικιλία ελιάς,
γ) ο δεκατριψήφιος κωδικός «ελαιοτεμαχίου» του «Ελαιοκομικού Μητρώου»,
δ) στην περίπτωση παράδοσης φορτίου από διαφορετικά «ελαιοτεμάχια» της εκμετάλλευσης, η ποσότητα ελαιοκάρπου που αντιστοιχεί σε κάθε «ελαιοτεμάχιο».
Διασταύρωση στοιχείων ΟΣΔΕ και Ελαιοκομικού Μητρώου
Το «Ελαιοκομικό Μητρώο» είναι αναπτυγμένο ως τμήμα του «Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών για τον Ελαιοκομικό Τομέα και το Αμπελουργικό Μητρώο (ΣΓΠΕΤ και ΑΜ)» και δομείται από μία Βάση Δεδομένων που περιλαμβάνει περιγραφικά και γεωχωρικά στοιχεία σε ένα Δομημένο Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS). Αποτελεί εργαλείο διαχείρισης και ελέγχου του ελαιοκομικού τομέα, και περιλαμβάνει στοιχεία των παραγωγών και της ελαιοκαλλιέργειας όπως πυκνότητα φύτευσης, άρδευση ή μη και αριθμός δένδρων ανά ελαιοτεμάχιο, ποικιλία κ.τ.λ. καθώς επίσης και τα γεωχωρικά χαρακτηριστικά των τεμαχίων κωδικό τεμαχίου, θέση, συντεταγμένες κορυφών, εμβαδόν και περίμετρο.
Στο «Ελαιοκομικό Μητρώο» υποχρεωτικά καταχωρίζονται και ενημερώνονται τα στοιχεία όλων των ελαιοκομικών αγροτεμαχίων της χώρας, ώστε κάθε χρονική στιγμή να αποτυπώνεται η υφιστάμενη ιδιοκτησιακή και καλλιεργητική κατάστασή τους.
Για την επαλήθευση και ταυτοποίηση των δηλωμένων στοιχείων των εκμεταλλεύσεων κατά την ενημέρωση του «Ελαιοκομικού Μητρώου» ή κατά την υποβολή της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης στο ΟΣΔΕ, πραγματοποιείται διασταυρωτικός έλεγχος των καταγεγραμμένων στοιχείων της ελαιοκομικής εκμετάλλευσης στο Ελαιοκομικό Μητρώο με το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) από τις αρμόδιες ΔΑΟΚ και επιβεβαιώνονται από τον κάτοχο της ελαιοκομικής εκμετάλλευσης, ως υπόχρεο της υποβολής ορθής δήλωσης, ιδίως τα στοιχεία των ελαιοτεμαχίων και της καλλιεργητικής τους κατάστασης.
Από 60 έως 5.000 ευρώ τα πρόστιμα
Οι ΔΑΟΚ πραγματοποιούν ετησίως ελέγχους σε δείγμα τουλάχιστον 5% των δηλώσεων συγκομιδής, το οποίο προσδιορίζεται με βάση ανάλυση κινδύνου. Στην ανάλυση κινδύνου περιλαμβάνονται και οι περιπτώσεις υπότροπων υπόχρεων.
Όταν οι ΔΑΟΚ διαπιστώνουν μη συμμορφώσεις με τις διατάξεις της παρούσας, επιβάλλουν διοικητικά πρόστιμα, το ύψος των οποίων καθορίζεται ως εξής:
- Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης αριθμού ελαιοδένδρων επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά ελαιόδεντρο της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται του πραγματικού αριθμού.
- Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης ποσοτήτων παραδοθέντος ελαιοκάρπου επιβάλλονται πρόστιμα ως εξής:
(α) Σε καρπό για ελαιοποίηση επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
(β) Σε καρπό για επιτραπέζια ελιά επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
- Στην περίπτωση μη υποβολής των δηλώσεων συγκομιδής στο προβλεπόμενο χρονικό πλαίσιο (1 Οκτωβρίου – 31 Μαΐου) επιβάλλεται στους υπόχρεους χρηματικό πρόστιμο, ως ακολούθως:
α) Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 21 (είκοσι ένα) έως πενήντα (50) ελαιόδεντρα: εκατό ευρώ (100 ευρώ), β) στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από πενήντα ένα έως εκατό (51-100) ελαιόδεντρα: πεντακόσια ευρώ (500 ευρώ), γ) στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από εκατόν ένα έως πεντακόσια (101-500) ελαιόδεντρα: χίλια ευρώ (1.000 ευρώ), δ) στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από πεντακόσια ένα έως χίλια (501-1000) ελαιόδεντρα: τρεις χιλιάδες ευρώ (3.000 ευρώ), ε) στους κατόχους εκμεταλλεύσεων περισσότερων των χιλιών ένος (1001) ελαιοδέντρων: πέντε χιλιάδες ευρώ (5.000 ευρώ).
Σε κάθε περίπτωση επανάληψης μη συμμορφώσεως, τα ανωτέρω μοναδιαία ποσά προστίμου προσαυξάνονται κατά 50%.
Οι κυρώσεις δεν επιβάλλονται σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας ή εξαιρετικών περιστάσεων της παρ. 1 του άρθρου 3 του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/2116.
Προφανή σφάλματα κατά την υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής δύναται να αναγνωρισθούν και να διορθωθούν από την αρμόδια ΔΑΟΚ κατόπιν αίτησης του παραγωγού και προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών/παραστατικών.
Απευθείας σύνδεση με Κομισιόν και Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας
Αρμόδια αρχή για την για τη διαχείριση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των δηλώσεων στοιχείων για τον ελαιοκομικό τομέα, ορίζεται η Διεύθυνση Αξιοποίησης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στο πλαίσιο αυτό, η Διεύθυνση θα συγκεντρώνει τα απαραίτητα στοιχεία από τις αρμόδιες Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) και ΔΑΟ (Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας) των Περιφερειακών Ενοτήτων δια μέσου της Ηλεκτρονικής Εφαρμογής, με σκοπό τη σύνταξη και αποστολή των προβλεπόμενων από την κοινή οργάνωση των γεωργικών αγορών κοινοποιήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας.
