Η Δήμαινα της Επιδαύρου.
Η Δήμαινα είναι χτισμένη σε πεδινό μέρος και περιβάλλεται από τα βουνά: Αραχναίο, Σολυγείας, Κολόνι και Άκρος. Η έκταση του πεδινού τμήματος είναι 8.000 στρέμματα και του ορεινού άλλα τόσα περίπου. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, επειδή η γη είναι πολύ εύφορη (καλλιεργούνται ελιές, βερικοκιές, αχλαδιές, εσπεριδοειδή, λίγα σιτηρά και καπνά), και δευτερευόντως με την κτηνοτροφία. Το μορφωτικό επίπεδο, αν και αρβανιτοχώρι, είναι αρκετά ικανοποιητικό.
Για την ονομασία του χωριού Δήμαινα υπάρχουν οι εξής δύο παραδόσεις: Επειδή στο χωριό από πολύ παλαιά καλλιεργούσαν σιτάρι «δίμηνο», από παραφθορά η λέξη σιγά σιγά έγινε «δίμηνα» και κατέληξε «Δήμαινα». Τη δεύτερη την αποδίδουν στην αρχοντική οικογένεια του Δήμου που ζούσε εδώ στο μικρό αυτό οικισμό μαζί με 5-10 οικογένειες. Όταν αυτός πέθανε και έμεινε η γυναίκα του, η Δήμαινα, αυτή ανέλαβε ως υπεύθυνη του οικισμού και απέδιδε τους φόρους στους Τούρκους. Επίσης, διαβάζουμε στο κτηματολόγιο της Μονής Ταξιαρχών ότι τα σύνορα των κτημάτων της Μονής φτάνουν μέχρι την περιφέρεια της Δήμαινας. (Αυτή η πληροφορία καταγράφεται το 1750 μ.Χ.)
Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους κατέβηκαν από το ορεινό χωριό Αγγελόκαστρο Κορινθίας περί τις 25 οικογένειες. Αυτές είχαν εδώ κάποιες μικρές άγριες εκτάσεις ιδιοκτησίες. Επειδή όμως ο τόπος είχε το καλοκαίρι μεγάλη ελονοσία, οι κάτοικοι ανέβαιναν στο Αγγελόκαστρο και επέστρεφαν το Σεπτέμβριο. Αυτοί εγκαταστάθηκαν στα βόρεια και ανατολικά του χωριού. Σιγά σιγά οι οικογένειες αυτές αγόρασαν και άλλα κτήματα, πρώτον από τη Μονή Ταξιαρχών και δεύτερον από ορισμένες οικογένειες, που τα είχαν πάρει από το κράτος, δωρεά ως «καπετανάτα», όπως Καλούδης, Μάτζαρης, τρεις Κρητικοί, Σκαλτσάς, Φορμόλας, Ρολιανός, Τσολάκης, Λύρας, Σκουλίτσης, Φρέγκαινα, Καθολική (από έναν Καθολικό στο θρήσκευμα) κτλ.
Παράλληλα με τους εξ Αγγελοκάστρου έρχονται στη Δήμαινα και εξ Αραχναίου, κτηνοτρόφοι και όχι μόνο, που εγκαθίστανται στα «ριζώματα» στα δυτικά και νότια του χωριού. Επίθετα τέτοιων οικογενειών έχουμε: Κόλλιας, Σχίζας, Άσπρος κτλ., ενώ εξ Αγγελοκάστρου έχουμε: Οικονόμου, Μποζίκης, Μπινιάρης (Καβουρίνος), Καραμπέτσος κτλ. Το 1852, σύμφωνα με την επιγραφή που βλέπουμε, κτίζεται η εκκλησία «Άγιος Κωνσταντίνος και Ελένη», καθώς και το νεκροταφείο.
Το 1885 παρουσιάζεται ο Άγιος Γεώργιος δια ονείρου και οράματος σε έναν κάτοικο του χωριού που λεγόταν Παπαγεωργίου Γεώργιος (Ραμαντάνης), του υποδεικνύει την τοποθεσία όπου υπήρχε η εικόνα του και τον προτρέπει να τη βρουν και να χτίσουν εκκλησία. Αυτός τότε τα διηγείται όλα αυτά στους συγχωριανούς του, αλλά εκείνοι δεν τον πιστεύουν. Πάλι εκ δευτέρου αποκαλύπτεται ο Άγιος στον ίδιο, ο οποίος συγκλονισμένος τότε γυρίζει από σπίτι σε σπίτι και τους αναγγέλλει το όραμα και έτσι πείστηκαν, έσκαψαν, βρήκαν την εικόνα και έχτισαν την εκκλησία.
Μέχρι και Αιγινίτες πήραν μέρος, οι οποίοι, εκτός από πολλές δωρεές στο ναό, έφεραν σχεδόν όλα τα υλικά από την Αίγινα στην παραλία της Νέας Επιδαύρου και από εκεί με τα ζώα ή και στην πλάτη τα μετέφεραν στην εκκλησία. Το 1895 έγιναν τα εγκαίνια του ναού του Αγίου Γεωργίου. Πολύς κόσμος κάθε χρόνο μαζευόταν στη γιορτή του, με περιφορά της εικόνας στον κάμπο και γινόταν μεγάλο πανηγύρι. Δεν απουσίαζαν βεβαίως οι Αιγινίτες. Το 1963 έγινε, ανακαίνιση, διότι ο Ναός ήταν ετοιμόρροπος λόγω των παλαιών υλικών.
Το 1860 πρέπει να λειτούργησε το πρώτο Δημοτικό Σχολείο στο σπίτι του Αντωνίου Οικονόμου, μετά στου Πρωτόπαππα, μετά στου Διδασκάλου Ανδρέα, και από το 1957 στη θέση που είναι σήμερα. Το έκτισαν οι κάτοικοι με προσωπική εργασία.
Οι μαθητές του σχολείου που στεγαζόταν στου Πρωτόπαπα (παπά – Αναστάση), 1932.
Μέχρι το 1914 το χωριό υπαγόταν στο Δήμο της Νέας Επιδαύρου και εκκλησιαστικώς στην Ιερά Μητρόπολη Αργολίδας. Όταν όμως καταργήθηκαν οι μικροί Δήμοι μετά το 1909, τότε το χωριό έγινε «κοινότητα Δημαίνης» το 1914, με πρώτο Πρόεδρο τον Ιωάννη Λογοθέτη. Τότε καθορίζονται και τα όρια της περιφέρειας Δημαίνης που ισχύουν μέχρι και σήμερα. Το 1936 χαράσσεται ο δημόσιος δρόμος που συνδέει τη Δήμαινα με το δρόμο της Νέας Επιδαύρου, δίπλα στη Μονή Ταξιαρχών.
Οι αρχές του τόπου φωτογραφίζονται με τους μαθητές κατά την Εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου 1958.
Επίσης κατά το ίδιο έτος ο Πρόεδρος της Κοινότητας Αναστ. Σταμούλης ύδρευσε το χωριό από την πηγή «Καμάρι», με υπόγειο υδραγωγείο και δεξαμενή στο άνω άκρο του χωριού. Από το 1946 σταμάτησαν οι κάτοικοι να φεύγουν τα καλοκαίρια για το Αγγελόκαστρο και από τότε άρχισαν να ανοίγουν πηγάδια, να αρδεύουν τον κάμπο και να καλλιεργούν καλοκαιρινά προϊόντα (βαμβάκια, καπνά, ντομάτες κ.ά.), πράγμα που οδήγησε σε αλματώδη οικονομική πρόοδο μέχρι και σήμερα.
Νεαροί φωτογραφίζονται στο ποταμάκι του χωριού, που κατέβαινε απ’ το Καμάρι.
Το 1964 στις 4 του Οκτώβρη ηλεκτροδοτείται το χωριό και όλες οι αντλητικές εγκαταστάσεις πηγαδιών και γεωτρήσεων. Με το νόμο του «Καποδίστρια» καταργείται η Κοινότης Δημαίνης και γίνεται Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Επιδαύρου. [ Κατά την εφαρμογή του «Καλλικράτειου» νόμου, καμιά αλλαγή δεν επήλθε στην Διοικητική Δομή της Δήμαινας ]. Από αρχαιολογικής απόψεως φαίνεται ότι από αρχαιοτάτων χρόνων όλος σχεδόν ο τόπος κατοικείτο, γιατί στις διάφορες καλλιέργειες του κάμπου βρίσκουμε κτίρια και τάφους.
Αλλά επίσης έχουμε παρατηρήσει ότι διάφοροι αρχαιολόγοι λόρδοι (Εγγλέζοι) κατά καιρούς επισκέπτονταν την τοποθεσία «Πηγαδάκι», όπου, όπως λέει η παράδοση, υπήρχε το παλάτι της Βασίλισσας. Επίσης σε σημείο του κάμπου, όπου έγινε ο αναδασμός, υπήρχε άλλο παλάτι. Αυτό αποδεικνύεται από τους λαξευμένους ογκόλιθους που βρέθηκαν εκεί.
Πολύ κοντά στη Δήμαινα βρίσκεται η γυναικεία μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών του 15ου αι. Στη Δήμαινα υπάρχει μια ομάδα από οχτώ ελιές που έχουν αναγνωριστεί ως διατηρητέο μνημείο της φύσης. Έχουν θρησκευτική αξία και συνδέονται με ιστορικά γεγονότα του τόπου. Στη τουρκοκρατία είχαν αναγνωριστεί με φιρμάνι ως ιερό δάσος.
Από το πανηγύρι του χωριού.
Στην περιοχή της Δήμαινας υπάρχουν οι εκκλησίες, του Αγίου Κωνσταντίνου, όπου στις 21 Μάιου γίνεται παραδοσιακό πανηγύρι, της Υπαπαντής του Χριστού, που εορτάζετε με μικρό πανηγύρι στις 2 Φεβρουαρίου, του Αγίου Γεωργίου και πολλά άλλα εκκλησάκια. Στη Δήμαινα οι λάτρεις της περιπέτειας στη φύση μπορούν να εξασκηθούν στη πεζοπορία στο βουνό ή με το κυνήγι τις επιτρεπόμενες περιόδους. Τις ορεινές περιοχές της Δήμαινας διαλέγουν κάποιοι ιδιοκτήτες 4×4 για εκτός δρόμου διαδρομές.
