Η Ακρόπολη της Καζάρμας ή Ξεροκαστέλλι (φώτο).
Ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία που βρίσκονται στον Δήμο Επιδαύρου είναι η Ακρόπολη της Καζάρμας. Βρίσκεται στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του Αραχναίου, στο μέσο περίπου της απόστασης, μεταξύ Ναυπλίου και Λυγουριού (15ο χιλιόμετρο), κοντά στο χωριό Αρκαδικό και είναι κτισμένη σε λόφο ύψους 280 μέτρων.
Πρόκειται για αρχαίο κάστρο που χρησιμοποιήθηκε και από τους Φράγκους
Το Όνομα του Κάστρου
«Καζάρμα» σημαίνει φρούριο και είναι η παλιά ονομασία του συνοικισμού Άγιος Ιωάννης του Αρκαδικού. Το «ακρόπολη» οφείλεται στην προφανή αρχαία προέλευση του οχυρού.
Αργότερα το κάστρο ταυτοποιήθηκε με το Ξεροκαστέλλι που αναφέρεται από τον κατάλογο των φράγκικων κάστρων του 1377 ως Sorcastelli και του 1467 ως Sero Castellia. Η λίστα του 1467 το σημειώνει ως κατεστραμμένο (σ.σ. από τους Τούρκους).
Η ταύτιση με το Ξεροκαστέλι, προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Buchon (1843). Δεν είναι απολύτως σίγουρη, αλλά είναι η πιο πιθανή.
Ένας λόγος που συνηγορεί υπέρ της ταύτισης με το Ξηροκαστέλι είναι ότι το κάστρο αυτό είναι το πιο κοντινό στη Μονή Καρακαλά, που βρίσκεται 3,5 χλμ προς τα ΒΔ. Το παλιό όνομα της μονής ήταν Μονή Ξηροκαστελίου (που οι Τούρκοι μετέφρασαν σε Καρακουλέ από όπου προήρθε το «Καρακαλάς»).
Ιστορία
Η Ακρόπολη της Καζάρμας, είναι μια σχετικά μικρή οχυρωματική κατασκευή και βρίσκεται επί του αρχαίου δρόμου Άργους – Ναυπλίου – Επιδαύρου. Κατασκευάστηκε πιθανότατα από τους Αργείους για να επιβλέπει τα σύνορα των αρχαίων πόλεων-κρατών Άργους και Επιδαύρου.
Το κάστρο χρησιμοποιήθηκε και από τους Βυζαντινούς δεδομένου ότι υπάρχουν ίχνη ανοικοδόμησης κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο. Αξιοποιήθηκε επίσης από τους Φράγκους οι οποίοι ενίσχυσαν την οχύρωση και πρόσθεσαν κτίσματα.
Σε όλη τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, το Ξεροκαστέλι ανήκε στην Καστελλανία της Κορίνθου και όχι του Ναυπλίου (που είναι πολύ πιο κοντά). Από τις αρχές του 13ου αιώνα, με την έναρξη της Φραγκοκρατίας, ήταν στη δικαιοδοσία του Όθωνα Ντελαρός, Δούκα των Αθηνών.
To 1358 το κάστρο αποδόθηκε στον Νικολό Ατσαγιόλι (Nicolo Acciaiuoli) o ο οποίος ήταν ευγενής από τη Φλωρεντία, που το 1338 διορίστηκε βάιλος του Πριγκιπάτου της Αχαΐας και Μεγάλος Σινεσάλος (Gran Seniscalco). Με αυτή του την ιδιότητα είχε βοηθήσει τον Ρομπέρτο του Τάραντος και τη μητέρα του Αικατερίνη να εδραιώσουν την εξουσία τους στο πριγκιπάτο. Σαν ανταμοιβή για τις υπηρεσίες του, έλαβε δύο φέουδα στη Μεσσηνία (το 1338) και αργότερα την Καστελλανία της Κορίνθου με 8 κάστρα συμπεριλαμβανομένου του Ξεροκαστελίου.
Το κάστρο παρέμεινε στην κατοχή της οικογένειας των Ατζαγιόλι (που αργότερα,, από το 1385, έγιναν Δούκες των Αθηνών) μέχρι την κατάκτηση του Μοριά από τους Οθωμανούς το 1460. Δεν αποκλείεται, για κάποια περίοδο, τέλη 14ου με αρχές 15ου αιώνα, να ήταν υπό τον έλεγχο των Βυζαντινών του Δεσποτάτου του Μορέως.
Επί Τουρκοκρατίας δεν χρησιμοποιήθηκε εξ όσων γνωρίζουμε.
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία
To κάστρο έχει διαστάσεις 85 μέτρα επί 75 μέτρα.
Τα τείχη της (πλάτος 2.50 μέτρων και σωζόμενο ύψος 5.20 μέτρων) είναι κατασκευασμένα με το πολυγωνικό σύστημα και χρονολογούνται πιθανότατα τον 4ο π.Χ αιώνα.
Το φρούριο έχει τέσσερις κυκλικούς πύργους ο ένας μετασκευάστηκε σε τετράγωνο) την κυρίως πύλη στη δυτική πλευρά και την πλαϊνή είσοδο στα ανατολικά. Υπάρχει πρόσβαση από την ανατολική πλευρά του λόγου, όπου υπάρχει δρόμος.
Να σημειωθεί ότι στην ίδια περιοχή βρίσκεται και η Μυκηναϊκή γέφυρα, γνωστή ως Γέφυρα του Αρκαδικού ή Γέφυρα της Καζάρμας, η οποία θεωρείται η αρχαιότερη διατηρημένη γέφυρα της Ευρώπης.
